راه های تشخیص شپشک و شناخت و درمان آن به همراه توضیحات کامل :

شپشک : دارای جثه ایی در حدود یک پنجم نوک خودکار میباشد و عموما به رنگ قرمز تیره یا مشکی دیده میشود

برای تشخیص و از بین بردن شپش ها ابتدا باید اطلاعات کلی زیر را بدانید و در انتها راه های درمان را شرح خواهم داد
ﺷﭙِﺶ ﯾﮏ ﺭﺍﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺣﺸﺮﺍﺕ ﺍﺳﺖ که زندگی انگل گونه دارد

ﺷﭙﺶ ﻫﺎ ﺍﻧﮕﻞ ﺧﺎﺭﺟﯽ، ﺩﺍﯾﻤﯽ ﻭ ﺍﺟﺒﺎﺭﯼ ﻫﺴﺘﻨﺪ(اﺟﺒﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ ﺍﺯ ﺑﺪﻥ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪو غالبا زندگی انگل وار دارند و با چسبیدن به بدن سایر جانداران و تغذیه از خون آنها به حیات خود ادامه میدهند)

–ﺩﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ ﻭ ﻧﻮﻉ ﺷﭙﺶ ﻫﺎ ：

1- ﺁﻧﻮﭘﻠﻮﺭﺍ (Anoplura )
ﺷﭙﺶﻫﺎﯼ ﮔﺰﻧﺪﻩ-ﻣﮑﻨﺪﻩ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﭙﺶﻫﺎﯼ ﺑﺪﻥ ﻭ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺷﺮﻣﮕﺎﻫﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.

2- ﺍﯾﺴﮑﻨﻮﺳﺮﺍ ( Ischnocera )
ﺷﭙﺶ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎﻥ ﺍﺳﺖ(ﺳﺴﺖ ﺷﺎﺧﺎﻥ)

3- ﺁﻣﺒﻠﯽﺳﺮﺍ (Amblycera )
ﺷﭙﺶ ﺟﻮﻧﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﯾﺮ ﺭﺍﺳﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺿﻤﺎﺋﻢ ﺩﻫﺎﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﺷﭙﺶ، ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺍﺯ ﭘﻮﺳﺖ ﻭ ﭘﺮ ﺍﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

—شپش ها چگ.نه تولید مثل میکنند ؟

-ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺁﻧﻬﺎ ۳ ﻣﺮﺣﻠﻪ دیده می شود: 1-ﺗﺨﻢ 2-نمف 3-ﺑﺎﻟﻎ
ﺗﺨﻢ ﺷﭙﺶ ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ ﻭ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﯿﺖ(Nit) ﯾﺎ ﺭﺷﮏ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ. ﺩﺭ ﯾﮏ ﻃﺮﻑ ﺗﺨﻢ ﺩﺭﭘﻮﺵ ﯾﺎ ﺍﭘﺮﮐﻮﻟﻮﻡ(Operculum) ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﺭﯾﺰﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻫﻮﺍ ﺑﻪ ﻧمف ﻣﯽﺭﺳﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ نمف ﺍﺯ ﻃﺮﯾﻖ ﺍﯾﻦ ﺩﺭﭘﻮﺵ ﺧﺎﺭﺝ ﻣﯽﺷﻮﺩ.

–ﻧﻤﻒ ﺩﺍﺭﺍﯼ ۳ ﻣﺮﺣﻠﻪﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮﻥ بیاشامد تا ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﻮﺩ. ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻧﻤﻒ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮﻧﺨﻮﺍﺭﯼ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ۲۴ ﺳﺎﻋﺖ ﻏﺬﺍ ﺑﻪ ﺷﭙﺶ ﺑﺎﻟﻎ ﻧﺮﺳﺪ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﻣﯽﺭﻭﺩ .
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺩﻟﯿﻠﯽ ﺗﺨﻢ ﺷﭙﺶ ﺗﺎ ۱ ﻣﺎﻩ ﺑﺎﺯ ﻧﺸﻮﺩ، ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎﺯ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﺮ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺍﻫﻤﯿﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺩﻣﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺷﭙﺶ ﺣﺪﻭﺩ ۲۹ ﺗﺎ ۳۰ ﺩﺭﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮﺍﺩ ﺍﺳﺖ.

–ﻋﻼﯾﯿﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺷﭙﺶ ﻫﺎ:

1- ﺭﯾﺨﺘﻦ ﭘﺮ ﻫﺎ ﻭ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﻮﺩﻥ ﭘﺮﻫﺎﯼ ﺑﺪﻥ پرنده ها
2- ﭘﻒ ﮐﺮﺩﻥ پرنده ﻭ ﮐﻢ ﺗﺤﺮﮐﯽ ﻭ ﺧﺎﺭﺵ ﭘﺮﻫﺎ
3- ﻻﻏﺮ ﺷﺪﻥ پرنده 4- تحرک و بی خوابی در هنگام شب5-سفید شدن رنگ پرنده به خصوص پاها و نوک ها

6-مشاهده شپشک ها در بین پرهای قناری یا درون نی نشیمنگاه قناری7-در صورتی که به این موضوع شک داشتید یک عدد پارچه سفید تا کرده و در بین میله های قفس قناری بگذاریدو فردا صبح زود آن را بردارید در صورت وجود شپشک ها را که به صورت نقطه های خیلی ریزی هستند مشاهده خواهید کرد

—نحوه پیشگیری:

1- ﻧﻈﺎﻓﺖ ﻗﻔﺲ ﻭ ﻟﻮﺍﺯﻡ
2- ﻭﺍﺭﺩ ﻧﮑﺮﺩﻥ پرنده ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﺭﺷﮕﺎﻩ ﻭ ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎ

3-هر سه ماه از قطره ها ضد شپشک که در انتها عکسهایشان را قرار خواهم داد میتوانید استفاده نمایید(لازم به توضیح میباشد که اکثر سالن دارها هر سه ماه یا هر شش ماه برای پیش گیری اقدام به این کار میکنند)

نحوه درمان:
ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻗﻄﺮﻩ ﻫﺎﯼ ﺿﺪ ﺷﭙﺶ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻃﯿﻮﺭ ﻭ ﺩﺍﻣﯽ ﺗﺠﺎﺭﯼ ﻭ ﻧﻮﻉ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ

ﺩﺍﺭوﻫﺎﯼ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ:

1- آﯾﻮرمکتین (ایوﮐﺘﯿﻦ) ۱% و سایر دارو هایی که پسوند اکتین را دارا می باشند. بهتر است از همان آیورمیکتین (ایوکتین) 1% استفاده کنید. اکثر دارو خانه های دامپزشکی دارند؛ پس بهتر است از همین داروخانه ها خریداری کنید.و من فقط همین نوع که عکسش را قرار دادم استفاده میکنم و نوع های دیگرش  را اطلاعی ندارم و توصیه میکنم حتما فقط همین نوع را بخرید

ضمن اینکه در سالهای اخیر یک نوع قطره دیگر که تولید کشور هلند بوده نیز وارد گردیده که تعریف های آن را نیز شنیده ام ولی استفاده نکرده ام

2- ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺳﭙﺮﯼ ﻫﺎﯼ ﺗﺠﺎﺭﯼ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﻫﺎﯼ ﺑﺮﻧﺪ ﺗﺎﺑﺮﻧﯿﻞ ﻭ ﺍﺭﺩﺍﭖ ﮐﻮﯾﮑﻮ

–ﻧﺤﻮﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ:

1- ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ی ﯾﻪ ﻧﻮﻉ ﺍﺯ ﻗﻄﺮﻩ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﺸﺖ ﮔﺮﺩﻥ پرنده ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻦ ۱ ﻗﻄﺮﻩ ﭘﺸﺖ ﮔﺮﺩﻥ بین بالها و گردن پرنده ﻭ ﺗﮑﺮﺍﺭ ﺩﺭ ۱۵ ﺭﻭﺯ ﺑﻌﺪ
2- ﺍﺳﭙﺮﯼ ﮐﺮﺩﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺤﯿﻂ ﻭ ﻗﻔﺲ ﻫﺎ ﻭ ﺷﺴﺘﺸﻮﯼ ﺗﻤﺎﻡ ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺑﺎ آﺏ ﺟﻮﺵ ﻭ ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺤﯿﻂ ﻭ ﺍﺳﭙﺮﯼ ﮐﺮﺩﻥ ﻣﺤﯿﻂ ﺍﺗﺎﻕ ﻭ ﺳﺎﻟﻦ، 3 روز بعد از انداختن اولین قطره پشت گردن پرنده
3- تعویض نی های قفس. شتشوی کاور دور قفس با پودر لباس شویی و اتو کردن ان برای از بین بردن تخم شپشک

(نکته : حتما لازم است قطره اندازی در ابتدای صبح انجام شود تا اگر مشکلی برای قناری پیش آمد زمان برای رسیدگی وجود داشته باشد و دقت کنید که بیش از یک قطره خطرناک است( برای دقت بیشتر میتوانید با گوش پاک کن این کار را انجام دهیدو گوش پاک کن را آغشته به ایورمکتین نمایید و سپس  بین کتف و گردن قناری بمالید (هنگامی که کمی کتف قناری را بکشید یک چاله و یک رگ سیاه را مشاهده خواهید کرد و این همان محل دقیق انداختن قطره میباشد)و حتما 15 روز بعد مجددا این کار را تکرار کنید تا تخم های تازه متولد شده نیز نابود گردند)

–گاهی در اثر زیاد شدن قطره  پرنده دچار مسمومیت میگردد که حتما با دستمال محل زدن قطره را پاک کنید (تا ده روز به هیچ عنوان آب بازی نگزارید زیرا که قطره سمی است و نباید خورده یا به چشم مالیده شود)در صورت مسمومیت  حتما برگ کاهوی تازه به قناری ها داده شود

–گاهی قناری بعد از قطره اندازی سر و چشم های خود را به  محل قطره میمالد و باعث  صدمه به چشم هایش میشود در اینصورت نیز بهتر است قناری را تک نموده و محل قطره ها با پارچه خیس پاک نمایید و روی چشم قناری روزی دو بار   قطره استیریل چشمی بیندازید)

ضمنا تا پايان دوره قطره اندازي سعي كنيد اب بازي و استخر براي قناري ها نگذاريد(يك روز قبل از تكرار قطره اندازي ميتوان اينكار را كرد كه نكنيد بهتره)به اين دليل كه اين مواد وارد اب شده و ممكنه قناري از اون اب بخوره

يا در اثر اغشته شدن چشم قناري به اين مواد كوري و يا بيماريهاي چشمي به همراه بياورد

(يه سري ها هم سوال ميپرسن كه ميشه ايورمكتين رو تو استخو قناري بريزيم كه تو اون اب بازي كنه و شپشك ها بميرند؟كه بايد بگويم باتوجه به مطلب بالا به هيچ عنوان اينكار رو نكنيد)

—–پاکسازی کلی محیط پرورش و نگهدای قناری ها که به صورت ماهانه انجام میگردد :

ضد عفونی محیط  و مصرف داروی باكتازول
از این دارو به منظور پیشگیری ، ضد عفونی کردن و نابود کردن حیوانات میکروسکوپی استفاده می شود. از داروی باکتازول در زمان جوجه کشی استفاده می شود . پس از آن که از باکتازول در ظروف غذا و آب و قفس پرنده استفاده شد میتوان پس از خشک شدن ، آنها را مورد استفاده قرار داد.
موارد استفاده باکتازول:
در عفونتهای روده ای و گوارشی ، بیماریهای قارچی ، کشتن شپش و مگس و کنه قناری و از بین بردن بوی عفونت.
مقدار مصرف:
یکبار در هفته به منظور پیشگیری و بعد از شتشوی قفس به منظور ضد عفونی کردن آن. در مکانهایی که شپش وجود دارد میتوان 3 بار در هفته نیز استفاده نمود.

• ضمنا برای ضد عفونی کردن محیط میتوانید از وایکوسیانس یا جرمی ساید یا هر مورد دیگری که دامپزشکی ها دارند استفاده نمایید

تهیه و تنظیم: جلال آقابابایی

آموزشکده قناری اصفهان